HELENA VILLAR JANEIRO (Becerreá –Lugo- 1940)

Foi profesora de Ensino Primario e Secundario. Poeta, conferenciante, narradora, articulista de prensa e traductora, formou parte do colectivo poético Cravo Fondo (1977) e coordinou  as coleccións de poesía Eusebio Lorenzo  e Poetas con Rosalía. Foi presidenta da Fundación Rosalía de Castro e membro do Plenario do Concello da Cultura Galega (2005-2012). Actualmente reside entre Santiago de Compostela e Rianxo.

Na súa obra destacan os poemarios Alalás, Rosalía no espello, Festa do corpo, Álbum de fotos, Nas hedras da clepsidra, Pálpebra azul e Remontar o río. Escribiu poemarios a infancia, á que dedicou unha produción considerable en verso e prosa. Ten publicado libros en colaboración con Xesús Rábade Paredes, o seu home, e numerosa obra en colectivos e revistas literarias.

Actualmente traballa coa fotografía facendo unha integración entre a imaxe e a palabra literaria, labor que realiza tamén coa obra pictórica de varios artistas.

Recibiu os premios de poesía Manuel Antonio, Galicia, Chao Ledo, Eusebio Lorenzo, Xacobeo e foi accesit do González Garcés.

Conta con abondosa obra narrativa de relatos, algúns recollidos no volume O enterro da galiña de Domitila Rois e foille concedido o premio Modesto R. Figueiredo por O cadro.

Como xornalista de prensa, ten o prestixioso premio Puro Cora

 

 

AS TÚAS MANS FIXÉRONME XARDÍN

 

As túas mans fixéronme xardín,

xardín que se cubriu de buganvilias,

de xorros mornos,

de cantos e olores,

tal como aconteceu no paraíso.

 

O bo xardín amante sempre oculto e semisilencioso,

déixame ser por ti camelia e mirto

e ofrecerche benvidas de colores

danzando as percusións das carricantas,

dos grilos

e das ras.

 

Mentres me cobren

as pingotas de mel que caen na tarde

do violín do vento,

agardo a que se espallen os perfumes

que trae a noite

termando do farol por entre as brisas

dos labios das montañas.

 

Para que nos perdamos na lúa e nas estrelas

cos peixes colorados buligando no ventre

e as bolboretas brancas apousadas nos seos,

o xardín queda espido

ata a amencida.

 

Cando te vas

adormecido está como un infante

amamantado polas rosas brancas,

repousando nas miñas redondeces.

 

E queda, paseniño,

aniñando na rosa do meu corpo

o paxaro da alba.

 

De Festa do corpo

 

 

KENNINGTON ROAD

 

Do seo da taberna mana a música

e acordeóns e violíns

pola vidreira oeste

cortan a luz do sol en poliedros

e colocan no colo desta tarde

os últimos diamantes.

 

Veño de ver os cisnes polo Támesis,

de ulir os sabugueiros que ateigaron

o aire de branco olor

e de escoitar nos dedos dos abetos

os pianos do vento.

 

E téntame a taberna

coa súa bocalada de bafo quente,

coa música verquida por entre escumas de ale

e a invitación ás danzas que eu bailara de nena‑maia,

cando el soltaba a música en fervenzas

por riba das glicinias dos corredores

que facían a sombra

onde eu simbolizaba a primavera.

 

¡Canto tempo perdiches!, di o sangue

vertido das feridas dos cristais

que se derrama nos perfís borrosos

das cousas e os sabores

e o reproche fai ecos

na cor esvaecida que se esparexe,

nun harmónico acorde de cadencia final,

na derradeira gota de licor

que esvara pola copa e polos beizos.

 

Porque souben marcar cada poema que virou o meu mundo

cun pétalo de rosa

e deixar calendarios nas cortizas das árbores

para marcar o amor,

pero non souben anotar o día

nin a hora

nos que el tocaba para min

a derradeira música.

 

De Nas hedras da clepsidra

 

 

O SOUTO E A ESPERANZA

 

Nalgún instante lembrarás o souto

que deras por perdido

aquel en que as boquiñas de ouro dos castiñeiros

se abrían nos menceres do novembro infantil

e eras Carapuchiña

enchendo o caravelo con sorrisas de ourizo

que se baixaban perfumar no orballo

 

E dentro das carocas centenarias

nas que ti te escondías dos ollos da paisaxe

escoitabas as sagas que contaban os gnomos

mentres sobre a madeira repicaba

a constancia do peto

e os primeiros lagartos tropezaban

coas follas engurradas que venceran

as lamas dos invernos.

 

O souto segue alí

agardando pereno baixo de sol ou chuvia,

espíndose tras dúas estacións

para soltar a folla riba do esterco fúnxico

que florece na terra.

 

As danzas polonesas de Chopin

no teclado disposto polo aire

fan desa follagada

un baile de salón

que cobre a nube

protexéndoo da chuvia

se o vento é favorable.

 

O souto é o lugar

onde a chuvia ha caer en dúas veces

e os espellos da auga que se estanca

na cunca remollada das follas que hai no chan

róubanlle a luz ao día para o pintor que soña

escalas de amarelos,

para o poeta que acha

metáforas de vida sobre o outono

 

O souto agarda sempre.

E ti espirás a psique do seu ruído íntimo,

sacudirás os pés do po do asfalto

coas follas voandeiras

que saen recibirte

marcándoche o carreiro

e terás ese encontro profundo no que o tempo

se amosa iridiscente.

 

E todas as idades agárdante no souto.

A infancia

xogando á escondedela cos ananos.

A adolescencia

movéndose en glisando como a cobra.

A xuventude

xestando nos amores concebidos.

A madurez

removendo recordos desgranados.

A ancianidade

guiando as emocións que cruzan a galope

os bordes da memoria.

 

 

Mais non verás a morte.

Porque o souto

é sempre a alegoría do regreso

no canto dos paxaros.

 

 

De Remontar o río